Mentaal fit: Jongeren aan 't woord

Jasper is 17 jaar en woont al zijn hele leven in Oosterhout. Het grootste deel daarvan in Zuid, sinds 2 jaar in de Kastelenbuurt. Hij woont samen met zijn ouders, zusje van 14 en broertje van 11. Het grootste deel van de tijd kunnen ze goed met elkaar overweg en dat is voor Jasper erg belangrijk. 

Naar school gaan doet Jasper in Breda, op het Newman College. Hij zit in de 5^e van het vwo en doet daar het Technasium. De richtingen die hij gekozen heeft zijn N&G en N&T, met als extra vakken O&O en Informatica. Dat was een hele bewuste keuze om naar het Technasium te gaan en de reden dat hij niet gewoon in Oosterhout voor een middelbare school heeft gekozen, net als zijn klasgenoten van de Beiaard deden. Zijn vakken heeft hij bewust gekozen, want met zijn dyslexie ondervindt hij soms best wat obstakels. Vooral wat lezen betreft. 

Zijn leukste vakken op school zijn O&O, Levensbeschouwing en Informatica. Hier liggen zijn interesse en krijgt hij veel energie terug. Levensbeschouwing heeft hem zelfs geholpen in een tijd dat hij het erg moeilijk had. In die tijd moest hij een aantal levensbeschouwelijke dagboeken schrijven voor levensbeschouwing. Deze zette hem aan het denken en gaven hem de ruimte om na te denken over het leven en zijn doelen. 

Jasper is een enorme actieve jongen, gedreven en gemotiveerd in de dingen die hij doet. Mede mogelijk gemaakt door deze leukste vakken van school.

Zo kun je Jasper kennen omdat hij Citytrainer is en hierdoor evenementen organiseert voor jongeren in Oosterhout. Daarnaast is hij ook school ambassadeur, Technasium Ambassadeur, onderdeel van de GSA en was hij voorheen ook Brugklasbegeleider. Maar daar werd het nu een beetje te druk voor. Het kost wel wat extra tijd om al deze zaken nog te doen, naast al het schoolwerk. Maar hij vindt het wel enorm belangrijk en kan zijn grote passie erin kwijt: het organiseren en regelen. Dat is ook wat hij wil gaan studeren, als ie klaar is met het Newman: eventmanagement. 

Naast al deze drukke, vrijwillige activiteiten is hij ook nog te vinden op scouting Erasmus én heeft hij nog een baan bij Brasserie het Arendsnest. Je zou kunnen zeggen dat Jasper drukker is dan de gemiddelde Nederlander. Maar zolang hij er energie van krijgt, heeft hij het er allemaal voor over! “Soms wordt het wel te veel hoor, maar ik heb inmiddels geleerd om dat aan te geven”.  Door zijn dip 3 jaar geleden, een samenloop van vervelende omstandigheden, heeft hij zijn weg terug kunnen vinden door verschillende handvatten in te zetten. Hij heeft ervoor gezorgd dat hij op school begeleiding kreeg bij het leren, heeft zijn familie en vrienden betrokken om zijn hart te kunnen luchten én heeft zijn geloof in God gevonden. “Ik ben christelijk opgevoed en probeer elke zondag naar de kerk te gaan, het is inmiddels ook echt mijn eigen vrije keuze om te geloven”. Hij haalt dan ook veel steun uit zijn geloof.

De mooiste dagen van zijn leven zijn dan ook de dagen dat hij lekker productief bezig is geweest, met zaken die niet moeten maar mogen. Hij is er trots op, dat hij hier is gekomen na zijn dip en zijn weg heeft gevonden om de dingen te doen. Organiseren is zijn passie en iets heel groots organiseren is zijn grootste wens voor de toekomst. 

Zijn advies voor leeftijdsgenoten: "Maak je niet te veel zorgen om dingen die gebeuren. Soms gebeuren dingen omdat het moet gebeuren. Blijf er niet te veel in hangen, maak er het beste van.”

Xiomara is 15 jaar en komt uit Breda. Op haar 9^e verhuisde ze naar Oosterhout en ging samen met haar moeder en zus wonen in Oosterhout Zuid. Daar ging ze naar de Beiaard en kwam terecht in groep 6. Dat was wel even een hele verandering voor haar, het was geen gemakkelijke tijd. De school waar ze tot dan toe op gezeten had liep ver achter op de leerstof die ze nu te verwerken kreeg en daarnaast kwam ze terecht in een klas met kinderen die elkaar al jaren kenden. Een hele nieuwe situatie dus. Ze verborg haar gevoelens en ging gewoon door. Xiomara is geen opgever.

Toch vond ze het heel fijn dat ze naar de middelbare school kon. Op het Hanze maakte ze haar eigen nieuwe start. En hoe! 

5 dagen per week is ze op school te vinden. Ze vindt school niet per sé de allerleukste plek van de wereld, maar ze heeft er vrienden en maakt er het beste van. De vakken die haar het makkelijkst af gaan, vindt ze het leukste, zoals Nederlands en Engels. Leuke docenten zijn voor haar wel echt belangrijk. Naast deze vakken vindt ze Maatschappijleer ook erg interessant. En mede door die interesse is ze ook lid van de MR op school.

De MR staat voor Medezeggenschaps Raad. Dat betekent dat je de leerlingen van je school vertegenwoordigt bij veranderingen binnen het onderwijs. Een behoorlijk serieuze aangelegenheid. Het vraagt veel extra leeswerk en tijd naast de gewone schoolactiviteiten. Ze heeft ook vergaderingen in de avonden en moet daarvoor soms zelfs naar Tilburg. Ze doet dit niet alleen voor de veranderingen binnen haar eigen school, maar ook hogerop voor de OMO scholengroep, waar het Hanze college onderdeel van is. Belangrijk werk dus, waar ze ook echt voor uitgekozen is middels een verkiezing. Zelf zegt ze erover: “Ik ben dankbaar voor de ervaringen die ik hiermee opdoe en de extra dingen die ik mag doen. Het gaat me zeker helpen in de toekomst”. Ze is trots dat het gelukt is om zover te komen, na al die veranderingen. 

Naast school en de MR heeft ze ook nog een bijbaan bij de Action. Daar vult ze samen met haar collega’s, die ook een soort vriendengroep zijn geworden, alle vakken. Ze doet dat met plezier. 

En als ze even voor zichzelf wil zorgen? Dan hoopt ze op een bord met heerlijke Telo met cassave van haar moeder, een Surinaams gerecht. Ze vindt het ook heerlijk om even bij te komen met het kijken van series of het luisteren van muziek. En natuurlijk lekker met vriendinnen de stad in.

Muziek is haar troost en toeverlaat in het leven. Het helpt als het leven even zwaar is of tegenzit, maar ook om jezelf op te vrolijken. Ze luistert via Youtube Music echt van alles. Momenteel op nummer 1: Miss Jackson, van Outcast!

Op haar bucketlist staan nog een aantal grote zaken, waar ze met veel plezier naar uitkijkt. Slagen voor haar diploma, het halen van haar rijbewijs en reizen met vrienden. Én.. een reis naar Aruba, het land van haar vader. Daar is ze nog nooit geweest. 

Over een tip voor andere jongeren is ze vrij duidelijk: “DOORZETTEN! Er zijn veel tegenslagen in het leven, maar nog veel meer mogelijkheden. Geef niet op! Er is zoveel moois. De zon gaat altijd weer schijnen!”

Gijs is 23 jaar en woont in Oosterhout. Hij woont nog lekker bij zijn ouders en is de oudste van 3 kinderen. Hij heeft nog een broertje en zusje. 4 dagen per week gaat ie met de fiets naar zijn werk, midden in de stad, namelijk het Stadhuis. Daar is hij projectleider duurzaamheid, een afwisselende baan midden in de grote verandering die we ondergaan in de samenleving.

Om deze functie te kunnen uitvoeren heeft Gijs gestudeerd aan de HAS Hogeschool in Den Bosch. Hij studeerde daar Milieukunde. Het was vooral een technische opleiding, wat eigenlijk niet zo bij hem paste. Hij is naar eigen zeggen geen ‘keiharde techneut’ en is graag onder de mensen, vindt het interessant om aan de menselijke kant juist verschillen te kunnen maken. Zijn baan vind hij heerlijk. “Duurzaamheid is echt mijn passie. Er moet een verbeterslag komen voor natuur en milieu. Ik vind het heel tof om daar op lokaal niveau iets aan bij te kunnen dragen.” Hij vindt het geweldig om zo vroeg al betrokken te mogen zijn bij het maken van plannen voor de toekomst. Hij raakt dan ook niet uitgepraat over duurzaamheid!

Misschien denk je, lijkt me saai, zo’n baan bij de gemeente. Maar volgens Gijs is dat echt niet waar. “Ik werk veel op kantoor en heb veel vergaderingen, maar daardoor ontmoet je ook veel verschillende mensen. Als het gaat om duurzaamheid, kom je echt in aanraking met allerlei verschillende hoeken van de samenleving. Het is heel tof om steeds te horen waar iedereen mee bezig is, hoe eraan gewerkt wordt om dat gezamenlijke doel te behalen.” Zo blijft hij op de hoogte van de nieuwe ontwikkelingen. Hij ziet ook echt een verandering in de samenleving, waar we samen aan moeten werken. “Verduurzaming werkt ook door op andere vlakken, al zal niet iedereen dat nog zo zien.”

Naast zijn werk is Gijs ook 3x per week te vinden in de sportschool, samen met zijn broertje. In het weekend gaat hij er graag op uit. Wedstrijdje volleybal tellen, borreltje doen met vrienden in de stad. Hij is graag in de natuur en houdt ook van avontuur. Zo gaat hij al een aantal jaren met een vriend zeilen in Friesland. “Duurzaam én echt ontspannend.” Het begon in corona tijd, toen werden ze gek van het binnen zitten. Zijn beste vriend had een kleine zeilboot, die hebben ze opgeladen en ze zijn vertrokken. Hij kon helemaal niet zeilen, maar heeft het inmiddels aardig onder de knie. Ze doen het nu ieder jaar. Gelukkig zijn de grenzen weer open en gaan zijn avonturen ook de grenzen over. Zo is hij afgelopen jaar met een groepsreis mee geweest naar Jordanië. En dan niet alleen naar de stedelijke stukken, maar juist de natuurgebieden in. Hij vind dat fascinerend om te zien, de natuur en cultuur van andere landen. 

Vrienden vragen hem om de controle van hun scriptie, voor advies of een luisterend oor. En als ze zin hebben in avontuur. Ze krijgen altijd eerlijk antwoord. Gijs is iemand met een nuchtere blik, staat met beide benen op de grond en is doelgericht. Hij kan dan ook slecht tegen mensen zonder plan of besluiteloze mensen.

Het lijkt een smetteloos verhaal, maar ook Gijs heeft zijn tegenslagen. Zo werd hij ineens erg ziek op zijn 17^e. Artsen konden in eerste instantie niet vinden wat het was. Uiteindelijk bleek het reuma te zijn, wat vrij bijzonder is op zo’n jonge leeftijd. Wanneer hij hier last van krijgt, gaat hij “terug naar de basis”, zoals hij het zelf zegt. Sta even stil en maak voor jezelf een overzicht wat er nog moet en kan gebeuren. Bouw vanuit daar alles weer langzaam op. Zo heeft hij zich ook door deze moeilijke periode heen geslagen. Reuma gaat niet over, het is iets waar hij mee moet leren leven. “Je houdt er rekening mee. Als het weer kouder wordt bijvoorbeeld, weet je dat je pijn kan krijgen. Je moet dus extra kleding aan doen.”

Wat hij andere jongeren wil meegeven: “Alles is mogelijk! Voor iedereen is een plekje, je kan bereiken wat je wil. Geloof erin. Als het slechter gaat, het brede geheel blijven zien. Ga terug naar de basis en vanaf daar weer door. Laat jezelf zien, ga in gesprek met mensen. Je weet nooit waar het toe leidt!” Verbinding is voor hem door alles heen het sleutelwoord. Verbinding met jezelf, de natuur en met de mensen om je heen. Dat levert hem elke keer weer een glimlach op zijn gezicht!

Marc wordt in december 16 jaar en woont in Teteringen, in een fijn huis, samen met zijn ouders, oudere broer en zus.

Overdag zijn de dagen van de week gevuld met naar school gaan, naar het Oelbert Gymnasium. Hij zit in de 4^e en heeft het prima naar zijn zin. Zijn favoriete vakken zijn beeldende kunst en aardrijkskunde. Zijn ambities voor na het Oelbert gaan richting de kunstacademie, met als back-up de opleiding tot boswachter, precies in lijn met zijn twee leukste vakken. Hij houdt erg van de natuur in de wereld en vindt dit interessante plekken. Hij gaat graag op reis om hier meer van te zien. Op zijn bucketlist staat nu: Australië.

Naast school is hij te vinden op verschillende clubs. De musicalclub op school, een toneelvereniging in Breda, de klimhal of de scouting. Op maandag kookt hij thuis voor het gezin. Hij vindt het heerlijk om te bakken, zoet of hartig maakt niet uit, zolang het maar uit de oven komt. Op zondag bakt hij ook altijd zijn eigen brood.

Om nog een centje bij te verdienen, past hij op bij vrienden van zijn ouders. Een mooie combinatie van nuttige dingen. Je verdiend wat bij, doet wat goed en ondertussen kun je je huiswerk maken. Lekker efficiënt. 

In het weekend doet hij het verder rustig aan en is hij meestal met vrienden te vinden in het park. Soms helpt hij bij de scouting, als een soort vrijwilligerswerk. Ook zou hij graag willen helpen bij de Voedselbank, al was hij daar nu te jong voor. Als hij 16 is wil hij ook gaan solliciteren bij de Efteling. Dat lijkt hem echt fantastisch. Niet zo’n vreemde keuze, als je passie toneel is!

Naast al deze drukte, is deze behulpzame en enthousiaste Marc ook te vinden bij de club die zich inzet voor gelijkheid in de wereld. Als voorzitter van de GSA van het Oelbert, is hij iedere dinsdag en vrijdag te vinden in een lokaal om met schoolgenoten hierover te praten. “Inclusiviteit en veiligheid op school vind ik heel belangrijk. Je moet er open over kunnen praten en je moet kunnen zijn wie je wil zijn. Om dat te bereiken, moet je daar aandacht aan geven.” En dat doet hij dus. Door allerlei acties te organiseren op school, samen met zijn GSA club, die bestaat uit zo’n 20 mensen. Ze geven lezingen in de brugklas, hebben een genderneutraal toilet kunnen realiseren en organiseren ieder jaar paarse vrijdag op school. Daarnaast doen ze door het jaar heen ook nog wat kleine activiteiten. Ieder jaar komt daar wel weer iets bij en wordt het weer wat groter. 

Natuurlijk kent hij ook momenten dat het even wat minder lekker gaat. Voor hem werkt het dan om even naar binnen te keren en zichzelf op nummer één te zetten. Lekker de natuur in gaan, iets bakken, even troost zoeken in een passie. “En soms neem ik even een ‘self-care-dag’. Dan moet ik helemaal niks maar doe ik even dingen waar ik zin in heb. Lang douchen, thee drinken op de bank, dat soort dingen.” Dan kan ik even opladen.

Een van zijn hoogtepunten was afgelopen zomer. Toen mocht hij met de scouting mee naar de jamboree in Zuid-Korea, een enorm scoutingkamp waar 115 landen aan meededen. Ze waren onderdeel van wereldnieuws, omdat het enorm heet was en er een tyfoon aan kwam. De situatie werd te gevaarlijk en iedereen werd uiteindelijk geëvacueerd. Het was heel onzeker en soms ook best spannend, maar enorm leerzaam. “Ik ben erg trots op mezelf dat ik me hier doorheen heb geslagen en toch een leuke en positieve tijd heb kunnen hebben”. Want naast al dat natuurgeweld, was het vooral ook een heel tof avontuur. Je leert zoveel nieuwe mensen kennen en leert snel je vooroordelen te vervangen door nieuwsgierigheid. “Ik ben daar echt gegroeid als mens”.

Bram is 18 jaar en woont in Oosterhout. Hij woont samen met zijn moeder en oudere zus. Zijn ouders zijn gescheiden, maar hij ziet zijn vader om het weekend. 

Door de week is hij alle dagen te vinden op school. Daarvoor gaat hij iedere dag met de bus naar Breda, want hij zit op de Rooi Pannen. Hij doet daar de richting recreatie. Dit past geheel bij zijn droom, namelijk werken bij de Efteling. Die droom heeft hij al van kleins af aan. Toen was hij al regelmatig te vinden in de Efteling en nog steeds gaat hij ieder jaar wel een keertje. Hij vindt het een mooie plek. Wat hij het allerliefste zou doen daar? Werken bij een van de achtbanen. 

Maar daar werkt hij nu eerst voor, op school. Hij geniet van alle vakken, want hij vindt het allemaal leerzaam. Het ene vak wel wat meer dan het andere, vooral burgerschap, koken en het vak waar je alle organisatie skills krijgt, zijn de favorieten. “Je leert wat er allemaal komt kijken bij het wegzetten van een goede activiteit. Dat vind ik interessant en leuk”. Het is heel breed en dat is precies wat Bram er zo boeiend aan vindt. 

Naast school werkt hij nog bij KABONK in Breda. Daar is hij toezichthouder en schoonmaker. Het was in het begin wel even wennen aan zoveel kinderen, maar nu vindt-ie het erg leuk. Naast deze betaalde job, doet hij ook weleens vrijwilligerswerk. Zo assisteert hij bijvoorbeeld op een stembureau of helpt op school tijdens open dagen. “Ik vind het leuk om andere dingen te leren, in de praktijk. Je krijgt even een kijkje in een andere keuken.”

In zijn vrije tijd gaat Bram regelmatig mountainbiken. Daarnaast gamed hij af en toe. Hij doet dat zoals hij zelf omschrijft uit verveling, het is absoluut geen hobby of verslaving. “Ik vind gamen het leukste met vrienden, online, want dan is er ook communicatie. Dat maakt het pro-actief.” De soort games die hij af en toe alleen speelt, passen bij zijn andere interesses zoals Planet Coaster. 

Muziek is belangrijk in zijn leven. Hij luistert graag 70’s – 80’s – 90’s muziek. De hedendaagse hitlijsten doen hem niet zo veel. Wat hij erg leuk vindt om te doen, is het schrijven van songteksten. Liedjes over dagelijkse zaken van het leven. Soms zingt hij ze even in, om te kijken of het ook goed pakt. Hij doet het voor zijn plezier, soms als uitlaatklep. Hij weet niet of het ooit iets gaat opleveren, hij forceert dat ook niet. “Ik wacht op het juiste moment om er misschien iets mee te doen”. Schaamte over deze kwaliteit van hem heeft hij niet. “Iedereen mag het horen hoor, als je spotify luistert, luister je ook naar een ander”. Op zijn wensenlijst staat nog om een keer naar een concert van Coldplay te gaan. Want áls hij dan moet kiezen, is dat toch wel zijn favoriete band. 

Bram is iemand die erg bij zichzelf blijft. Hij is sociaal, grappig maar neemt de zaken ook serieus. Hij kijkt verder dan de eerste blik en is weinig oordelend naar anderen. Hij beseft zich dat iedereen anders is en anders naar de wereld kijkt. “Sommige mensen zeggen wel dat ik een lastige mindset heb, dat ik al heel volwassen kijk naar dingen. Dat ik in mijn hoofd ouder ben dan dat ik in werkelijkheid ben.” Hij ziet dat zelf niet per se als een vervelend iets. “Ik neem niet veel aan van anderen, ik zoek het eerst zelf uit en vorm dan mijn mening”. Hij gebruikt anderen als inspiratie, om vervolgens zijn eigen pad te kiezen. 

Overigens is dat precies wat hij ook andere jongeren aanraad. “Kijk vooral naar jezelf. Het lijkt lastig, want iedereen kijkt tegenwoordig naar elkaar. Maar probeer je eigen stem te volgen, te luisteren naar wat die zegt.” En dat is ook precies wat hij zelf doet als het even tegenzit of als hij een dipje heeft. Hij gaat dingen doen waar hij positiviteit uit haalt. En dat kan dan vervolgens van alles zijn, net waar hij op dat moment behoefte aan heeft, wat zijn stem hem vertelt. Soms is dat een goed gesprek met iemand, even lekker naar buiten of naar een plek die fijn voelt. Soms helpt het luisteren naar muziek. Één ding heeft hij daarbij wel voor ogen: hij wil zo snel mogelijk weer terug naar de vrolijke versie van zichzelf. Niet geforceerd, maar hij zoekt wel opties om er niet te lang in te blijven hangen. “Ik denk dan bij mezelf; waar streef ik naar, waar kan ik me aan optrekken?” En dan komt het meestal wel goed.

Nynke is 16 jaar en woont in Oosterhout, helemaal in het uiterste noorden. Ze woont samen met haar vader, zijn nieuwe vrouw en haar broertje. Toen Nynke 7 jaar was, overleed haar moeder aan kanker, na een lange ziekteperiode. Een heftige gebeurtenis.

Ze zit nu in 5 havo en doet dit jaar eindexamen. Ze heeft het profiel economie en maatschappij gekozen, met als extra vakken bedrijfskunde en aardrijkskunde. Geen gekke keuze, als je weet wat ze hierna gaat doen. Ze heeft zich al ingeschreven op de BUAS, voor de richting Event & Leisure en dat is een hele bewuste keuze. “De docenten daar staan vaak nog met één been in het bedrijfsleven en dat vind ik nou precies zo interessant. Ze kunnen je zo ook in de praktijk verder helpen met het ontwikkelen van een netwerk”. En zelf zit ze ook niet stil. Zo gebruikt ze haar profielwerkstuk voor het opzetten van haar eerste eigen bedrijf. “Super handig ook voor straks tijdens mijn studie, want je mag daar ook betaalde stages gaan doen”. Ze heeft al een meeloopdag gehad en vindt het een leuke school. 

Ze heeft veel vriendinnen, waarmee ze geregeld leuke dingen doet. En die dingen hoeven niet altijd groots en meeslepend te zijn, gewoon even samen kletsen, wat drinken ergens of shoppen is al helemaal goed. Verder is ze al bezig met rijlessen, want ze wil graag zo snel als mogelijk haar rijbewijs halen. Op zaterdag werkt ze bij Bakker Snelders om wat geld te verdienen voor dit leuke leven. Ze is niet echt van de series kijken, ze is liever bezig met dingen of lekker aan de klets met haar vriendinnen. Het leuk hebben met de mensen waar ze om geeft, maakt haar aan het lachen en geeft haar een goed gevoel. Dan is het goed voor haar. 

Naast dit alles is ze ook citytrainer in Oosterhout. Zo nam ze het initiatief voor een escaperoom in de Houtse kerk, met hulp van haar docent en een externe. “Bibi van JONG heeft me laten zien hoe ik hiervoor subsidie kan aanvragen. Ik heb daar veel van geleerd, wat ook handig is voor de toekomst.” Ook was ze als citytrainer betrokken bij de zomerspelen in de Sterrenbuurt. 

Dat ze enorm ondernemend is, dat is wel duidelijk uit alles wat ze doet. En dat verklaart ze zelf ook wel als resultaat van alles wat ze heeft meegemaakt rondom het verlies van haar moeder. Het heeft haar een enorme vechtlust opgeleverd en motivatie om door te gaan. “Ik ben sneller volwassen geworden hierdoor.” Ze is trots op de drive die ze door dit alles heeft gevonden in zichzelf en hoe ze serieus te werk gaat om haar toekomstbeeld te bereiken. 

Als het even tegenzit, probeert ze het om te denken. Ik kan dat dan wel redelijk goed van me af zetten. Vooral wat anderen van me denken, boeit me niet zoveel. “Ik heb een duidelijk doel voor ogen, dus ik ga door.” En dat is ook precies de tip die ze heeft voor andere jongeren. “Stel doelen die als motivatie voor je werken.  Als je weet waar je het voor doet, dan kun je het aan.” Haar grote doelen zijn een eigen onderneming en misschien in de toekomst zelfs wel een internationale onderneming. Zelf bepalen hoe je het wil doen, zelf het heft in handen hebben. Een vrouw met ambities!
(JONG, januari 2024)