De naam ‘Oosterhout’ komt hoogstwaarschijnlijk van ‘ten oosten van 't hout ’. Oosterhout is dus kennelijk ontstaan ten oosten van een stuk bos. Oosterhout wordt voor het eerst, en slechts zijdelings, genoemd als woonplaats in een oorkonde uit 1213 waarin Geertruidenberg van Graaf Willem I van Holland het stadsrecht krijgt.

Familie van Wassenaer

Het wapen van Oosterhout gaat terug op de familie Van Wassenaer, die zichzelf in de dertiende eeuw Van Duivenvoirde noemden (naar hun kasteel bij Voorschoten). De Wassenaers gebruikten een wapen met drie 'wassende manen'. Deze drie halve manen vinden we terug in het wapen van Oosterhout en in andere wapens van gebieden die in bezit waren van deze familie, zoals Wassenaar.