Je bent 15 jaar en gevlucht voor de oorlog in je land, of je bent ontvoerd door mensensmokkelaars die losgeld voor je probeerden te krijgen, maar uiteindelijk hebben ze je als enige overlevende vrijgelaten. Twee voorbeelden van gebeurtenissen uit het leven van alleenstaande minderjarige vluchtelingen die in Oosterhout zijn opgevangen. Wat gebeurt er met hen en hoe ziet hun toekomst eruit?
“In Oosterhout vangt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) op twee locaties alleenstaande minderjarige vluchtelingen op. In totaal is er nu plek voor 132 jongeren van 14 tot en met 17 jaar oud.” Aan het woord is Suleyman Shirzadeh, adjunct-manager van de procesopvanglocatie aan Elschot. “Hier is plaats voor 72 alleenstaande minderjarige vluchtelingen. Hun procedure voor een verblijfsvergunning loopt nog. De meesten zijn 15 of 16 jaar als ze hier binnenkomen. Vaak zijn het jongens, maar we hebben ook 17 plekken voor meisjes. De jongeren in de opvang komen uit landen zoals Eritrea en Syrië, landen waar ze niet veilig zijn door oorlog of het heersende regime. Meisjes komen vaak uit Somalië waar ze vluchten voor het uithuwelijken aan veel oudere mannen, besnijdenis en eerwraak.”
Wegwijs maken
De jongeren aan Elschot worden begeleid in dagelijkse basiszaken om hun zelfstandigheid te vergroten. Alle jongeren hebben een mentor op locatie, dat is hun vaste aanspreekpunt. Daarnaast hebben ze een voogd vanuit het Nidos en een advocaat voor de verblijfsvergunningprocedure. Suleyman: “We bereiden hen zoveel mogelijk voor op de verschillende uitkomsten van het proces. Maar ook op wat er gebeurt als ze 18 jaar worden. Dan stromen ze bijvoorbeeld door naar een AZC als hun procedure nog loopt. Hoe lang een procedure duurt is heel verschillend. Soms gaat het snel, soms duurt het een paar jaar.”
Naar school
Bij aankomst wordt de jongere wegwijs gemaakt in de huisregels en het gebouw. De meeste jongeren delen een kamer met twee of drie anderen. Er zijn een paar eenpersoonskamers, soms heeft iemand door een trauma dat nodig. De meisjes hebben een eigen gang die ‘s avonds kan worden afgesloten.
De tweede dag stelt de mentor samen met de jongere een begeleidingsplan op. Suleyman legt uit: “Er wordt een profiel met competenties gemaakt, zodat we een goed beeld krijgen van de achtergrond, ervaringen en vaardigheden van de jongere, en waar die hulp bij nodig heeft. Ook uitleg over hun rechten en plichten en de intake voor de internationale schakelklas van scholengemeenschap Curio in Breda staan op het programma. De jongeren zijn leerplichtig en we streven ernaar dat ze zo snel mogelijk naar school gaan. Daar leren ze Nederlands en culturele vaardigheden, zodat ze zich beter kunnen aanpassen aan hun nieuwe omgeving. Ook krijgen ze les in algemene vakken zoals rekenen.”
Pubers en structuur
Vierentwintig uur per dag is er begeleiding aanwezig in het gebouw. Het team is makkelijk benaderbaar voor de jongeren. “We zijn betrokken, duidelijk en trekken één lijn, dat is belangrijk,” geeft Suleyman aan. “Net als andere jongeren zijn het pubers die soms proberen de regels wat op te rekken. We bieden veel structuur die de jongeren helpt om zelfstandig te leren leven. Er zijn vaste tijdsblokken waarin ze zich moeten melden en corveetaken moeten doen. De keukens, recreatieruimtes en douches hebben vaste openings- en sluitingstijden. Elke ochtend moeten ze zich voor 8:00 uur melden. Dan krijgen ze een buskaartje waarmee ze die dag naar school in Breda kunnen reizen. De meesten zijn rond 16:00 uur weer terug. Dan hebben ze even tijd voor zichzelf, voordat ze zich weer moeten melden tussen 19:00 en 19:30 of 20:00 uur.”
